De Nederlandse Goude Eeuw, een periode van bloei
In de 17de eeuw beleefde de Nederlandse republiek een enorm grote groei, zowel op economisch als op cultureel. De groei kende echter ook een minder aangename kant. Dit kwam vooral omdat de grachten wel riolen leken en met name in de zomer de stank bijna niet te verdragen was. Veel welgestelde Amsterdammers ontvluchtté daarom de stad. Diegene die het zich konden veroorloven, trokken zich terug op een buitenplaats, in die tijd ‘lust-plaetse’ genoemd. Een ‘lust-plaetse’ bestond meestal uit een aantal vaste onderdelen, namelijk: een landhuis met sier- en/ of moestuinen, een boomgaard, een koetshuis met stallen, schuren, een orangerie en een boerderij. Favoriete streken voor lust-plaetse’ waren gelegen aan wateren zoals de Vecht en de Amstel of nabij heuvelachtige landschappen zoals het Gooi of Kennemerland. Met name de streek rond Haarlem, Velsen, Zandvoort en Santpoort was populair bij de gefortuneerde Amsterdammers. Ook Landgoed De Cruytbergh en Buitenplaats Duin & Bergh waren erg in trek.
De oudst bekende eigenaar Duin en Bergh
In 1634 kocht Hendrik Reijnst — Koopman, schepen van Amsterdam, bewindhebber van de Verenigde Oost-Indische Compagnie en kassier van de Amsterdamse Wisselbank - voor HFL 11.700 de boerenhofstede Duin en Bergh. Dit eenvoudige landhuis werd in de jaren daaropvolgend door Reijnst en andere eigenaren uitgebreid en opgesmukt met onder andere een formele tuin. Hierbij dienden de tuinen van het Paleis in Versailles als voorbeeld. Vandaag de dag is van deze tuin helaas niets meer zichtbaar, omdat ook tuinen aan mode onderhevig zijn.
Van buitenplaats naar prinselijk jachtverblijf
Balthasar Coymans - raadslid en schout van Haarlem, Heer van Streefkerk en Nieuw Lekkerland — liet halverwege de 17e eeuw, daar waar eerst een oudere hofstede stond, De Kruidberg bouwen. Het statige landhuis dat herrees, was destijds een van de grootste in de omgeving van Velsen. In 1677 kocht Sophia Trip, een telg uit een befaamd Amsterdams koopliedengeslacht, Landgoed Duin en Berg. Zij kon er echter niet lang van genieten want twee jaar na de aankoop, stierf zij al. Haar erfgenamen verkochten het landgoed voor HFL 30.000 aan ‘sijn Hoogheijt de Heere Prince van Orangie’, beter bekend als Willem III, stadhouder en later koning van Engeland. Al gauw kreeg het landgoed de naam ‘s’ Princenbosch. Willem III gebruikte landgoed De Kruidberg voornamelijk als jachtverblijf, maar ook om geheime besprekingen te voeren. Het landgoed was een kleinere versie van zijn paleis en landgoed Het Loo te Apeldoorn. Willem III stierf in 1702, waarna Landgoed De Kruidberg in het verval raakte.
Samenvoeging tot één landgoed.
Halverwege de 19e eeuw kwamen Duin en Berg en de Kruidberg in het bezit van de destijds bekende politicus en veelvoudig minister, Floris Adriaan Baron Van Hall. Hij voegde de landgoederen samen, maar aanvankelijk behielden zij hun eigen naam. Van Hall liet op een steenworp afstand van het huidige landhuis gelegen op Duin en Berg een nieuwe villa bouwen door de Engelse architect Hitchcock. Ook ontwierp hij tegelijkertijd de Engelse landschapstuin. Door de jaren heen kochten Van Hall en de volgende eigenaar van der Hucht meerdere percelen rondom het landgoed op, waardoor dit steeds verder naar het kustgebied werd uitgebreid. Guillaume Louis Jacques van der Hucht was de oprichter van verschillende theeplantages op West Java en de tin-onderneming Billiton Maatschappij. In Nederland zette hij zich vanuit zijn politieke functie in voor de Indische handelsbelangen. Willem van der Hucht is vereeuwigd in de bekende klassieke roman Heren van de Thee van Hella Haasse.
In 1895 kochten Jacob Theodoor Cremer en zijn echtgenote Annie Hogan voor HFL 164.400 het landgoed van de erfgenamen van Van der Hucht. Welbeschouwd zijn zij de grondleggers van het huidige landgoed, Landgoed Duin & Kruidberg, zoals wij het heden ten dage kennen.
Jacob Theodoor Cremer (1847-1923)
Cremer startte zijn carrière bij de Nederlandse Handelsmaatschappij voorganger van de ABN AMRO bank en vertrok hiervoor naar Nederlands-Indië. Daar stapte hij over naar de tabaksindustrie die op dat moment op Sumatra floreerde. Met zijn commerciële talenten stond hij aan de voet van de Deli-Maatschappij waarmee hij een fortuin vergaarde. Bij terugkomst in Nederland zette hij zijn carrière voort in de politiek, werd hij uiteindelijk Minister van Koloniën en wordt hij in 1907 door Koningin Wilhelmina benoemd als President van de Nederlandse Handelsmaatschappij. Ook was hij betrokken bij de oprichting van het Koloniaal Instituut (tegenwoordig het Koninklijk Instituut voor Mss” Tropen / Tropenmuseum). Samen met echtgenote Annie Hogan ( 1854-1924), van Ierse komaf, hadden zij drie kinderen. Met de realisatie van Landgoed Duin & Kruidberg, het grootste woonhuis van Nederland, kon het echtpaar Cremer met alle egards gasten konden ontvangen.
De eer was aan Prins Hendrik
In de tijd van Cremer stond Duin & Kruidberg bekend om de vele feesten die er werden gehouden. Er werden al verschillende aanpassingen en uitbreidingen uitgevoerd, maar het bleef schipperen met de ruimte en het huis dat onder Van Hall was gebouwd voldeed steeds minder aan de wensen van het echtpaar Cremer. Uiteindelijk werd er besloten het ‘oude’ huis te slopen en een geheel nieuw huis te laten bouwen. Zij schakelden vader en zonen Van Nieukerken uit Den Haag in als architecten. Naast Cremer zelf, drukte ook zijn echtgenote Annie een persoonlijk stempel op het eisenpakket dat de architecten onder ogen kregen. Zij was van lerse komaf, maar opgegroeid in de buurt van Londen, en wenste geheel in lijn met de Engelse traditie een typisch ‘Country House’.
Een landhuis waar geregeld alle kinderen met hun gezinnen samen kwamen zonder afbreuk te doen aan de privacy uitstraling. In juli 1907 werd de eerste steen gelegd en nog voordat de bouw en de aanleg van de tuin daadwerkelijk af was, was het de heer Cremer die ervoor pleitte op 2 juni 1909 de eerste gasten te ontvangen. De congresgangers van het Internationaal Koloniaal Congres, waarvan Cremer de initiatiefnemer was, konden dankzij noeste arbeid met alle egards ontvangen worden. De eerste die een rondleiding kreeg was Prins Hendrik, voorzitter van de Nederlandse afdeling en echtgenoot van Koningin Wilhelmina. Na het congres werd de laatste hand gelegd aan het landhuis en op 28 juni 1909 werd het door de familie Cremer betrokken. Hierna werd het oude huis afgebroken en de officiële oplevering volgde op 17 oktober dat jaar.
Officiële hotelfunctie sinds 1948
Na het overlijden van Jacob Theodoor Cremer en diens echtgenote mevrouw Hogan werd het landhuis tot 1940 bewoond door hun zoon Herbert. Daarna heeft Landgoed Duin & Kruidberg diverse ‘functies’ bekleed. Tijdens de oorlogsjaren fungeerde het onder andere als Rooms Katholieke kerk en pastorie van Driehuis. Ook werd het gebruikt als huisvesting voor Duitse officieren, gevorderd door Canadese strijdkrachten en genoten Rode Kruis verpleegsters er hun opleiding. Tevens diende het landgoed als opvangcentrum voor repatrianten uit Nederlands-Indië. In 1948 kreeg het landgoed voor het eerst een officiële hotelfunctie toen Cremer's oudste zoon Herbert en later zijn kleinzoon Theo, het verpachtten aan een hotelhouder.
In 1961 verkochten de erven Cremer het landgoed aan de Nederlandsche HandelsMaatschappij (voorloper van de ABN AMRO Bank). Deze richtte het in als vakantieoord voor haar medewerkers. Dit fenomeen was, in de periode na de tweede wereldoorlog, bijna vanzelfsprekend voor grote instanties en banken. Deze kochten landgoederen en vakantieoorden om de band met hun huidige medewerkers en gepensioneerden te verstevigen. Door het aanbieden van deze vorm van ontspanning als secundaire arbeidsvoorwaarden, hoopte zij het grote personeelstekort tegen te gaan. Het toenmalige vakantieoord telde 92 bedden en verschillende voorzieningen voor jong en oud. Aanvankelijk toonden de medewerkers grote belangstelling voor Landgoed Duin & Kruidberg.
Eind jaren tachtig nam deze interesse, mede door het grote alternatieve vakantieaanbod, af. Daarna nam de ABN AMRO Bank het Landgoed in gebruik als conferentieoord en werd er besloten tot verbouwing. In 1996 werd er een conferentiecentrum met vijf vergaderzalen, vier subzalen en een Business Center gebouwd. Daarnaast wenste de bank de kamers in het landhuis op 4-en 5-sterren niveau te brengen. In 2000 werd daar een hotelvleugel aan toegevoegd met 44 moderne hotelkamers.
In 2002 opende Landgoed Duin & Kruidberg haar poort officieel voor het grote publiek als zijnde vijfsterrenhotel en werd restaurant De Vrienden van Jacob geopend.
Meer dan een eeuw later …
Landgoed Duin & Kruidberg anno 2020 telt;
75 luxe hotelkamers. Hiervan bevinden zich 31 kamers in het orginele landhuis en 44 kamers in de aangrenzende wellnessvleugel. Zowel de klassieke als de moderne kamers vertellen allemaal een eigen verhaal. Ze zijn allemaal met oog voor detail ingericht waarbij uitsluitend gewerkt is met hoogwaardige materialen;
Wij nemen u mee naar Dé Buitenplaats van Amsterdam, waar u in een andere wereld stapt en de traditie van Jacob Theodoor Cremer en zijn echtgenote Annie Hogan, het met alle egards ontvangen van gasten, tot op de dag van vandaag met passie wordt voortgezet.
In de afgelopen 12 jaar is er veel in, op en rondom het Landgoed gebeurd: